4437 0, Przewodniki - ciekawe z kraju i nie tylko, Kraków

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Literacki Kraków
Od słynnej w całej Polsce „Rydlówki”
po zapomniany nieco salon Maciejow-
skich przy ul. Garbarskiej – serdecznie
zapraszam Państwa na spacer szlakiem
literackich tradycji Krakowa, do miejsc
o znaczeniu historycznym, szacownych
instytucji i modnych salonów poetyc-
kich…
Jacek Majchrowski
Prezydent Miasta Krakowa
1
Dworzec kolejowy
Obcowanie z historią literatury wpisaną w dzie-
je Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa można
rozpocząć już wychodząc z pociągu. Tutejszy dworzec
kolejowy był miejscem ważnego wydarzenia. W roku
1898 przybył do Krakowa pociągiem z Berlina Stanisław
Przybyszewski – poeta, dramaturg, prozaik, a wkrót-
ce naczelny ideolog młodopolskiej bohemy literackiej,
pierwszy polski skandalista z prawdziwego zdarze-
nia. W Krakowie miał objąć funkcję redaktora naczel-
nego tygodnika „Życie”. Sława Przybyszewskiego do-
tarła tu przed pociągiem z Berlina. Na dworcu po-
witała go delegacja złożona z grupy jego wielbicie-
li. Zdzisław Gabryelski – ekscentryczny właściciel skła-
du fortepianów, mieszczącego się w Sukiennicach,
upadł na kolana przed poetą i zawołał:
Byłbym szczę-
śliwy, gdybym był cielakiem, z którego skóry pańskie
buty wyprawione
.
Idąc w kierunku Plant i Teatru im. Juliusza Sło-
wackiego, warto pamiętać o tym, że na przełomie
wieków istniał w miejscu dzisiejszego przejścia pod-
ziemnego przybytek o niebagatelnym znaczeniu dla
kultury narodowej – restauracja Rosenstocka – ten cało-
dobowy szynk przez kilka lat jednoczył młodopolskich
artystów oraz krakowskich dorożkarzy, którzy też byli
częstymi gośćmi lokalu.
2
1
Dom pod Globusem,
ul. Długa 1
Wzniesiony w latach 1904–1906 jako siedziba
Izby Handlowo-Przemysłowej gmach z charakterystycz-
ną wieżą zegarową zwieńczoną ażurowym globusem
zajmuje obecnie Wydawnictwo Literackie. W 2006 r.
powstała tu wydawnicza Księgarnia pod Globusem.
Jej uroczystego otwarcia dokonał dramaturg Sławo-
mir Mrożek. Tradycją stały się urodzinowe wizyty au-
tora w księgarni. W najważniejszym pomieszczeniu bu-
dynku – bogato dekorowanej Sali Mehoffera – cy-
klicznie odbywają się debaty na tematy społeczne, hi-
storyczno-literackie i polityczne, znane jako „Dyskusje
pod Globusem”. Spotkania składają się z dwóch części:
oksfordzkiej debaty studenckiej oraz panelu dyskusyjne-
go z udziałem intelektualistów.
3
2
3
ul. Adama Asnyka
Patronem ulicy jest jej znamienity mieszkaniec,
poeta, dramatopisarz, działacz polityczny, wydawca,
filozof i członek założyciel Towarzystwa Tatrzańskie-
go i Towarzystwa Szkół Ludowych Adama Asnyka
(ps. Jan Stożek i El...y). Lata jego życia (1838–1897)
i działalności artystycznej były czasem trudnym dla
poezji. Jako „poeta nielirycznych czasów” w swej
twórczości dawał wyraz emocjom i dylematom, któ-
re były udziałem zarówno samego poety, jak i całe-
go pokolenia. Z czasem jego twórczość liryczna ewo-
luowała ku formom epickim. Pozostawał w sporze ze
środowiskiem pozytywistów warszawskich. Jego naj-
słynniejszy wiersz „Jednego serca” zyskał popularność
dzięki brawurowej interpretacji Czesława Niemena.
Na fasadzie kamienicy przy ul. Łobzowskiej
(pierwszy budynek obok Domu Plastyka) znajduje się
tablica przypominająca o nieistniejącym budynku za-
mieszkiwanym przez poetę.
4
Salon Maciejowskich,
ul. Garbarska 3
Zapomniany adres ważkich chwil w biografiach
luminarzy polskiego modernizmu. Na drugim piętrze
niepozornego budynku przy ul. Garbarskiej funkcjo-
nował najznamienitszy młodopolski salon literacki.
U Ignacego oraz Marii Maciejowskich bywali m.in.
pisarze Stanisław Wyspiański, Stanisław Przybyszew-
4
ski, Tadeusz Miciński, Włodzimierz Tetmajer, Jerzy
Żuławski, historyk literatury, dramaturg i publicys-
ta Wilhelm Feldman, filolog i historyk idei Marian
Zdziechowski, malarze Włodzimierz Tetmajer i Jacek
Malczewski. Pan domu Ignacy Sewer Maciejowski
(1835–1905), prozaik, krytyk literacki, klasyk pol-
skiego modernizmu, znany był z oryginalnego uspo-
sobienia. Bywalec salonu, Tadeusz Boy-Żeleński wspo-
minał:
Kto znał Sewera powierzchownie, ten mógł
w istocie pomyśleć: pan Jowialski. Pan Jowialski
płatający niewybredne figle i psoty, potrzebujący cią-
głego gwaru, wciąż głodny okazji do śmiechu. [...]
Ale był i Sewer poranny, jeden z najpracowitszych
literatów w Polsce, który regularnie kropił swoich sto
czy dwieście wierszy dziennie, zachowując do końca
niezmęczoną wenę opowiadania, artysta wrażliwy
na wszystkie kwestie i prądy, chwytający je za łat-
wo może czasem, ale w lot, żyjący po koleżeńsku,
a zarazem po ojcowsku z młodymi, nieprzestraszający
się żadnej ich ekstrawagancji
.
Niemal naprzeciw kamienicy, w której Maria
i Ignacy Maciejowscy podejmowali znakomitych go-
ści, w podwórzu budynku przy Garbarskiej 7a mie-
ści się Pigoniówka – dom gościnny Uniwersytetu
Jagiellońskiego, nazwany imieniem Stanisława Pigo-
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • styleman.xlx.pl

    		•